Ziekenhuiszorg
Ziekenhuiszorg
SAMEN ZORGEN WE VOOR INNOVATIES

Verpleegkundige zorg voor mensen met dementie in het ziekenhuis

In dit onderzoek wordt gekeken naar de verpleegkundige zorg voor mensen met dementie in Nederlandse ziekenhuizen. Dit gebeurt aan de hand van verschillende methoden, met een focus op het begrijpen van de rol van verpleegundigen in het bevorderen van persoonsgerichte zorg, inclusief gedeelde besluitvorming. 

Onderzoek door: Anette Plantinga

Omschrijving van het onderzoek

Naarmate de bevolking ouder wordt, zal de incidentie van dementie naar verwachting toenemen. Oudere patiënten worden vaak opgenomen in ziekenhuizen om redenen die niets te maken hebben met hun dementie, zoals breuken of chronische ziekten, maar om verergering van hun comorbiditeiten. Een ziekenhuisopname kan echter onbedoelde nadelige gevolgen hebben, zoals ongemak en een afname van cognitieve en functionele vaardigheden. Het gevolg hiervan is meer complicaties, een langere opnameduur en meer heropnames.

Ondanks de hoge hospitalisatiecijfers wordt er tijdens de opname vaak weinig aandacht besteed aan de dementiegerelateerde ondersteunings- en zorgbehoeften van patiënten. Uit onderzoek blijkt dat dit kan bijdragen aan negatieve ervaringen van patiënten. De nadruk op taakprestaties en uitkomstmaten door ziekenhuisorganisaties kan dit probleem nog verergeren, waardoor de kwaliteit van de zorg mogelijk in het gedrang komt.

Recent onderzoek wijst op de noodzaak om de verpleegkundige zorg voor mensen met dementie te verbeteren. Verpleegkundigen beoordelen het niveau van persoonsgerichte zorg vaak hoger dan patiënten. Het onderzoek toont aan dat psychosociale en relationele aspecten van de zorg minder aandacht krijgen dan fysieke aspecten. Hoewel sommige kwalitatieve studies zich richten op de zorg voor patiënten met dementie, is er beperkt onderzoek dat zich richt op verpleegkundige zorg in ziekenhuizen. Bovendien is het onzeker of de conclusies uit eerdere studies kunnen worden toegepast op de Nederlandse context, die wordt gekenmerkt door een robuust eerstelijns zorgsysteem en een poortwachtersbeleid dat leidt tot lagere opnamepercentages.

Dit proefschrift richt zich op deze hiaten door de verpleegkundige zorg te onderzoeken die wordt verleend aan patiënten met dementie in Nederlandse ziekenhuizen. Het doel is om inzicht te geven in de huidige situatie en potentiële verbeterpunten te identificeren.

Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd?

Het algemene ontwerp van dit onderzoek omvat een sequentiële exploratieve mixed methods aanpak om een specifiek fenomeen te onderzoek, de verpleegkundige zorg in ziekenhuizen voor mensen met dementie.

Artikel 1 beschrijft een transnationale validatie en psychometrische evaluatie van de POPAC-schaal (Person-centred care of older people with dementia in acute care). Deze schaal werd ontwikkeld in Australië voor de acute ziekenhuissetting en meet de persoonsgerichtheid van de zorg voor ouderen met dementie.

Artikel 2 is een transnationale surveystudie die verpleegkundige zorg onderzoekt vanuit het perspectief van verpleegkundigen met als doelen het beschrijven van de geleverde verpleegkundige zorg (1), de houding en perceptie van verpleegkundigen in de zorg voor patiënten met dementie (2) en het onderzoeken hoe verpleegkundigen omgaan met uitdagend gedrag (3). Daarnaast werden achtergrondvariabelen geïdentificeerd die samenhangen met de zorg voor mensen met dementie.

Artikel 3 is een beschrijvende mixed-method studie over hoe mantelzorgers van patiënten met dementie de zorg in ziekenhuizen ervaren.

Op basis van de bevindingen dat gedeelde besluitvorming een gebied is dat voor verbetering vatbaar is en een essentieel onderdeel vormt van persoonsgerichte zorg, beschrijft artikel 4 een integratieve review om te onderzoeken wat de betrokkenheid van verpleegkundigen is bij gedeelde besluitvorming, welke onderwerpen dit zijn en welke rollen zij hebben.

Artikel 5, een verkennend kwalitatief onderzoek, richt zich op hoe verpleegkundigen gedeelde besluitvorming toepassen bij patiënten met dementie en hoe zij in dit proces rekening houden met de dementie van de patiënt.

Impact

Dit onderzoek richtte zich op het onderzoeken van de zorg voor mensen met dementie in Nederlandse ziekenhuizen, waarbij het VIPS-raamwerk van Brooker als theoretisch kader is gebruikt. De opname van oudere patiënten met dementie in ziekenhuizen neemt toe. Verpleegkundige zorg heeft een significante invloed op de kwaliteit van zorg in ziekenhuizen voor patiënten met dementie. Evidence-based verpleegkundige praktijken kunnen de kwaliteit van zorg in ziekenhuizen voor oudere patiënten met dementie aanzienlijk verbeteren. Dit proefschrift draagt bij aan onze kennis over de zorg voor mensen met dementie in ziekenhuizen. Het laat ook zien wat er nodig is om complicaties, functionele achteruitgang en een langer verblijf in het ziekenhuis voor deze populatie te voorkomen. Het promotieonderzoek presenteert de huidige stand van zaken in de verpleegkundige zorg voor patiënten met dementie in Nederlandse ziekenhuizen, met de focus op de rol van verpleegkundige professionals in de zorg voor patiënten met dementie in ziekenhuizen. Het gebruik van het VIPS-raamwerk om gegevens over de Nederlandse ziekenhuiszorg te analyseren is vernieuwend omdat er weinig literatuur is over verpleegkundige zorg voor mensen met dementie in Nederlandse ziekenhuizen.

Samenwerking

Door de samenwerking met Alzheimer Nederland heeft het onderzoek nationaal veel belangstelling gekregen. Hierdoor heeft het Nederlands Geheugen Netwerk (NGN) van Vilans een werkgroep gestart met dit thema als onderwerp. Hiernaast is een VIMP-subsidie van ZonMW door Vilans aangewend om de implicaties die in het rapport met Alzheimer Nederland staan beschreven te implementeren

Onderzoeksteam

Betrokken lectoraat: Talmalectoraat (NHL Stenden Hogeschool)