Ondervoeding was lange tijd een ondergeschoven kindje in de zorg. Reden voor Harriët Jager-Wittenaar, lector Malnutrition and Healthy Ageing bij de Hanzehogeschool Groningen, om zich sterk te maken voor vroege herkenning, preventie en behandeling van ondervoeding. Een thema dat vraagt om een holistische aanpak, waarbij ook de sociale kant van eten niet vergeten mag worden.
"Na mijn opleiding Voeding en Diëtetiek ging ik in 1997 aan de slag als diëtist in het UMCG. Daar werd mijn interesse voor het doen van onderzoek aangewakkerd. Als diëtist verdiepte ik me in ondervoeding bij patiënten met kanker in het hoofd-halsgebied. Ik inventariseerde hoe vaak ondervoeding voorkwam en in hoeverre het gepaard ging met het verlies van gewicht en spiermassa. Wat destijds heel basaal begon, werd uiteindelijk het begin van mijn onderzoekslijn naar ondervoeding."
"Als lector Malnutrition and Healthy Ageing richt ik me op ondervoeding bij ouderen en chronisch zieken, zowel in als buiten het ziekenhuis. Vaak wordt er bij ondervoeding gedacht aan mensen die vel over been zijn, maar niets is minder waar. Iemand met overgewicht kan ook last hebben van ondervoeding. Ondervoeding ontstaat wanneer je lichaam in verhouding te weinig voeding binnenkrijgt. Daardoor verlies je spieren, wat zich uit in gewichtsverlies. De valkuil is dat artsen en verpleegkundigen letten op hoe iemand eruit ziet, zonder oog te hebben voor het verlies van gewicht en spiermassa."
"Binnen het lectoraat maken we ons sterk voor meer aandacht voor ondervoeding in diverse zorgsettings. Gelukkig zien we dat dit aanslaat. Ziekenhuizen zijn steeds alerter op ondervoeding. Dat geldt echter niet voor mensen in de thuissituatie. Daar valt nog de meeste winst te behalen. De huisarts speelt daar een zeer belangrijke rol in. Vandaar dat we proactief beleid voeren, waarbij we ons richten op alle professionals binnen de zorgsector. Van ziekenhuis tot thuiszorg en van oncoloog tot huisarts."
"Het vroeg herkennen van ondervoeding en de risicofactoren van ondervoeding vormen de kern van mijn lectoraat. In ziekenhuizen gaat het meestal om acute ondervoeding als gevolg van een ziekte. Maar een veel sluipender type ondervoeding is chronische ondervoeding. Juist ouderen lopen risico op chronische ondervoeding, omdat hun gewichtsverlies vaak niet wordt opgemerkt. Iemand valt steeds een klein beetje af, waardoor het niet opvalt.”
“Veelal heeft chronische ondervoeding meerdere oorzaken. Mensen zijn alleen, waardoor het eetmoment eerder wordt overgeslagen. Of koken wordt steeds lastiger, waardoor de maaltijden minder voedzaam worden. Onderschat niet het sociale component van ondervoeding. Chronische ondervoeding bij ouderen vraagt daarom om een holistische aanpak, waarbij zorgverleners, buren, familie en naasten samenwerken."
"Ik vind het fijn dat we vanuit het FAITH research consortium als onderzoekers onze inhoudelijke expertises kunnen bundelen. Die expertises linken allemaal aan het grotere thema kwetsbaarheid. Ondervoeding kan leiden tot kwetsbaarheid, maar kwetsbaarheid kan ook leiden tot ondervoeding. Die wisselwerking is het onderzoeken meer dan waard."
