Een digitale tovertafel om spelletjes met oudere bewoners in de woonkamer te doen. Een game die beweging bij ouderen stimuleert. Of een app om snel informatie te noteren of op te zoeken in het cliëntdossier. Het zijn voorbeelden van digitale innovaties in de zorg, die in sneltempo hun intrede doen. Maar hoe zorg je dat deze producten ook daadwerkelijk worden gebruikt zoals ze zijn bedoeld? Docent-onderzoeker Laura Vuijk buigt zich graag over uitdagende implementatievraagstukken.
"Vanuit het lectoraat Digitale Innovatie in Zorg en Welzijn aan NHL Stenden Hogeschool doe ik onderzoek naar de implementatie van digitale innovatie binnen praktijkorganisaties, waarbij human-centered design en ontwerpgericht werken het uitgangspunt zijn. Ik sta 2,5 dagen voor de klas en vul de rest van mijn werkweek met onderzoek voor het lectoraat. Samen met onze praktijkpartners focus ik me binnen het werkpakket Implementatie op uitdagende implementatievraagstukken.”
"Mensen die aan de wieg staan van de introductie van een nieuw digitaal hulpmiddel binnen hun organisatie zijn veelal pioniers, kartrekkers die hun collega's proberen te enthousiasmeren. Dat lukt de ene pionier beter dan de andere. Vandaar dat we een netwerk hebben opgezet om deze pioniers bij elkaar te brengen en ervaringen uit te wisselen. Samen met lector Job van 't Veer ben ik de initiator van deze werkgroep. Zes keer per jaar organiseren we een bijeenkomst over een bepaald implementatievraagstuk uit de praktijk."
"De hoofdvraag die we als werkgroep willen beantwoorden is hoe je op een zinvolle manier implementeert. Daarbij gaat het niet alleen om producten, maar vooral ook om het inbedden van kennis. Nu nog werkt het zo dat de implementatie begint wanneer een product bij de organisatie wordt afgeleverd. Neem de tovertafel, die door de fabrikant in de woonkamer wordt gezet. Vanaf dat moment gaan medewerkers op onderzoek uit wat voor product het is en wat je ermee kunt.”
“Het ideale plaatje is dat dit proces al begint nog voordat je de tovertavel aanschaft. Daarbij moeten de initiatiefnemers zichzelf een aantal vragen stellen. Past deze digitale innovatie binnen onze organisatie? Welke kennis is er voor nodig om goed met dit product om te gaan? Waar halen we die kennis vandaan? En niet onbelangrijk: hoe gaan we om met weerstand binnen onze organisatie? Het zijn vragen die je vooraf al moet beantwoorden."
"Ik merk dat digitale innovatie de afgelopen jaren een grote vlucht heeft genomen, maar dat het tegelijkertijd ook vaak wordt gezien als een soort wonderoplossing, die op iedere situatie toepasbaar is; een soort Haarlemmerolie. Het lijkt wel alsof we tegenwoordig alle problemen op willen lossen met een app of een slimme sensor. Technologie heeft daardoor een vrij onpersoonlijk imago gekregen. Neem als voorbeeld de zorgrobot, waar veel mensen daardoor een negatief beeld bij hebben. Terwijl zo’n robot best van meerwaarde kan zijn voor het levensgeluk, de zelfstandigheid of zingeving van ouderen, als deze aansluit bij de behoeften of onderliggende vraag van iemand. Als maatschappij vullen we graag in dat een robot onpersoonlijk is, maar geef de doelgroep zelf de regie in deze keuze.”
“Mijn missie is om digitale innovaties aan te laten sluiten bij de wensen en de behoeften van iedere cliënt als individu. Een product dat voor de ene bewoner uitstekend werkt, kan bij een andere cliënt de plank totaal misslaan. Die beleving is heel persoonlijk. Juist dat is ons doel: digitale innovatie een persoonlijk gezicht geven."
